1).     TEHLİKELİ MADDE NEDİR ?

Taşımada sağlığa, emniyete, diğer varlıklara ve çevreye zarar verme riski taşıyan; IATA DGR 53.ncü baskı 2012 yılı kitabı, 4.2 listelerinde Uluslararası kurallara göre tanımlanmış veya bu kurallara göre sınıflandırılmış olan madde veya nesnelerdir.

2).     TEHLİKELİ MADDE KURALLARINI BELİRLEYEN KİMLERDİR ?

Tehlikeli madde kuralları ile ilgili olarak çalışma yapan iki esas kuruluş UNCoE ve IAEA dir. UNCoE – Birleşmiş Milletler Uzmanlar Komitesi, Radyoaktif Materyaller hariç diğer tehlikeli maddelerin taşınmasında tüm taşıma şekilleri için uygulanan, tavsiye edilmiş prosedürleri geliştirip “Model Kurallar ( 17.nci Revizyonlu Baskı ) – Tehlikeli Maddelerin Nakliyesindeki Tavsiyeler” adlı kitapta yayınlamaktadır. IAEA – Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ise radyoaktif materyallerin havayolu ile emniyetle taşınması için tavsiye edilen prosedürleri geliştirir. Bu prosedürler, Radyoaktif Materyallerin Emniyetle Taşınması Kuralları ( IAEA TS-R-1 ) adlı kitapta yayınlanmıştır. ICAO – Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu bu önerileri, tehlikeli maddelerin emniyetle taşınma kurallarını geliştirmede temel olarak kullanmaktadır. Bu kurallar, ICAO tarafından  Chicago Konvansiyonu çerçevesince kabul edilen ANNEX-18 / CHAPTER-10 da, belirtilen “The Safe Transport of Dangerous Goods by Air” Dokümanı  Tehlikeli Maddeler konusunda eğitim programlarının geliştirilmesini  ve güncellenmesini  ICAO  “Technical Instructions for the Safe Transport of Dangerous Goods by Air” (Doc 9284- AN/905)  dokümanına göre yapılanmasını gerektirmektedir.

3).     CMR ( CMR International Consignment Note / CMR Road Waybill ) KARA YOLU Taşıma Belgesi Nedir

Uluslararası nitelikteki CMR (Convention Marchandises Routiers) anlaşmasının hükümlerini kabul eden ülkelerce kullanılan bir karayolu taşıma belgesidir ve taşımanın CMR hükümlerine göre yapıldığını gösterir. Navlun komisyoncusu veya taşımacılık şirketi tarafından alıcının adına düzenlenir. Malların belirtilen şartlarla taşınmak üzere, iyi durumda teslim alındığını ve taşıma sözleşmesinin yapıldığını gösteren hukuki bir delildir. Malların mülkiyetini temsil etmediğinden ciro edilemez.

Üç orjinal nüsha olarak düzenlenir. Birincisi yükletene verilir, ikincisi mallara eşlik eder, üçüncüsü de taşımacıda kalır. Yükleten, mallar yolda iken taşımacıya talimat vererek taşımayı durdurma, teslim yerini değiştirme veya malların belgede ismi yazılı alıcıdan başka bir sahsa teslimini isteme hakkına sahiptir. Bu hak belgenin ikinci orjinal inin belgede adı yazılı alıcıya verilmesi üzerine hükümden düşer. Anılan, hakkını kullanmak istediğinde yükleten belgenin birinci orjinal ini taşımacıya ibraz etmelidir. Bu durumda yeni talimat belgeye kaydedilir. yükleten aynı zamanda taşımacıya garanti vermelidir.

4). AIR WAYBILL ( HAVA YOLU TAŞIMA SENEDİ – HAVA KONİŞMENTOSU ) NEDİR ?

Havayolu şirketlerince düzenlenen ve malları taşınmak üzere teslim alındığını gösteren makbuzdur. Mallar üzerinde tasarruf etme Yetkisi vermez. Varış havalimanında gümrük işleminin tamamlanmasından sonra mallar belgede ismi yazılı alıcıya teslim edilir. Alıcı yerine alıcının bankası adına da düzenlenebilir. Bu durumda banka varış yerindeki havayolu şirketine vereceği yazılı talimatla malları alıcıya teslim ettirir. AWB biri alıcıya, biri yükletene, biri de havayolu şirketine ait olmak üzere 3 orjınal ve 9 kopya olarak düzenlenir. Bankalara ibraz edilen nüsha 3 no’lu yükleten nüshasıdır. (orginal no. 3 for shipper) Belgede yer alan bilgiler: Uçuş sefer sayısı ve tarihi, malın cins ve miktarı, alıcının adı, yükletenin adı, navluna ait kayıt ve havayolu şirketinin kaşe ve imzasıdır.

5). COMBINED TRANSPORT BILL OF LADING ( BİRLEŞİK TAŞIMA KONŞİMENTOSU ) NEDİR ?

Bu belge, birden fazla (Multimodal) taşıma aracı ile gerçekleştirilen ve taşıma sürecinde denizyolu bulunmasında şart olmayan bir taşımaya ait konşimentodur. Navlun komisyoncuları veya adına cto “Combined Trasport Operator” denen işletmecilerce düzenlenir.

Normal deniz konşimentolarında görülen yükleme ve boşaltma limanlara ait boşluklar yerine, bu belgede teslim alma yeri (place of receipt) teslim etme yeri ( place of delivery ) haneleri görülür. Çünkü taşımanın özelliği itibariyle bu yerlerin liman olması gerekmez. Bu belgenin çift amaçlı kullanımı için “Combined Transport Or Port To Port Shipment Bill of Lading” ( Birleşik Taşıma Ve Limandan Limana Taşıma Konşimentosu) formu da mevcuttur.

Formda her iki taşıma türü için kullanılmak üzere yükleme limanı, boşaltma limanı, teslim alma yeri ve teslim etme yeri haneleri bulunur. Belge limandan limana taşımayı kapsıyorsa deniz konşimentosu niteliğinde olacağından gemi şirketince düzenleceği tabiidir.

6). MARINE OCEAN BILL OF LADING ( DENİZ KONŞİMENTOSU ) NEDİR ?

Bu belge bir gemi şirketinin veya onun yetkili acentesinin veya yükleme limanında acentesi yoksa gemi kaptanının malı yükletene verdiği, emre ve nama düzenlenebilen ve belge konusu malların taşınmak üzere kabul edildiğini gösteren bir makbuz ve aynı zamanda yükleme kaydı konduğunda bir taşıma sözleşmesidir.

Belirtilen malın mülkiyetini de temsil eder ve belgenin ciro edilmesiyle mal el değiştirir. Malların teslimi ve yüklenmesi aşamasında konşimento:

Yukarıda konşimentonun makbuz veya taşıma sözleşmesi olarak iki görevinden bahsetmiştik. Yani mal gemi şirketince önce teslim alınmakta ve daha sonra gemiye yüklenmektedir. Teslim alma ve yükleme eylemleri aynı anda yapılabildiği gibi farklı zamanlarda da yapılabilir. Teslim alma keyfiyetini belgeleyen konşimentoya tesellüm konşimentosu, (received for shipment Bill of Lading) doğrudan yükleme eylemini belgeleyen konşimentoya yükleme konşimentosu (on board Bill of Lading) denir.

İlk aşamada malların teslim alındığını belgelemek amacıyla düzenlenen tesellüm konşimentosu, malların yüklendiğini göstermediğinden alıcı için kabul edilir bir konşimento değildir.

Zira alıcı, sipariş ettiği malı teslim eden konşimentonun satıcı tarafından bankaya ibraz anında malın yüklenip yola çıktığından emin olmak ister. Bu nedenle alıcıların talep ettiği konşimentolar malın gemiye yüklendiğinin belirtilmiş olduğu türde konşimentolardır. Yükleme keyfiyeti iki yolla belgelenir. Birincisi, üzerinde matbu olarak sadece malların teslim alındığı yazılı olan tesellüm konşimentosuna malların yüklendiğine dair bir kayıt “Shipped On Board, Clean On Board” veya benzeri ibareler konulması ve bu ibarelerin altına gemi şirketi veya acentesinin kasesi, parafı ve yükleme tarihinin eklenmesi ile sağlanır.

ikincisi ise doğrudan bir yükleme konşimentosunun düzenlenmesi veya eldeki tesellüm konşimentosunun yükleme konşimentosu ile değiştirmesi yolu ile sağlanır.

Yükleme konşimentosunda yükleme keyfiyeti matbu olarak yer aldığından ayrı bir yükleme kaydına gerek yoktur. Yükleme tarihi, tesellüm konşimentosundaki yükleme kaydının altındaki , yükleme konşimentosunda ise, belgenin düzenlenme tarihidir. Bu tarih, akreditiflerde belirtilen yükleme vadesine uyulması, sigortanın başlangıç tarihinin kontrolü ve konşimentonun bayat olup olmadığının tayını acısından çok önemlidir.

Temiz Konşimento ( Clean Bill of Lading ) ibaresi

Mallar dış görünüş itibarı ile iyi durumda teslim alınır veya yüklenirse temiz bir konşimento söz konusudur. Gemiye yüklemeyi müteakip konşimentoya “Clean On Board” kaydı konulur. Fakat konşimentonun temiz olması için mutlaka “Clean On Board” kaydının bulunması gerekmez. Konşimentoda malların veya ambalajlarının kusurlu olduğuna dair (Örneğin 50 balya birkaçı patlak;100 çuval 15 tanesi delik;tenekelerin bir kısmı akar vazıyette, karton kutular ıslak vs. . ) gibi bir kayıt yoksa bu temiz bir konşimento sayılır.

Başka bir deyişle akreditifte “Clean On Board” konşimento istendiği halde sadece “On Board” kaydını taşıyan fakat malların veya ambalajlarının kusurlu olduğuna dair bir kayıt taşımayan konşimento temiz kabul edilir.

İhbar Adresi ( Notify Address )

Varış limanında malların gelişinin haber verileceği sahsın ismi ve adresidir. Bu şahıs alıcının temsilcisi, gümrükçüsü veya bizzat alıcının kendisi olabilir. Notify adresinin kim olacağı akreditifte belirtilir.

Bayat Konşimento

Konşimentonun yükleme tarihin takip eden en kısa surede bankaya ibraz edilmesi gerekir. Aksı takdirde konşimento, malların varışından yeterli bir süre önce alıcının eline geçmez. Malların varış limanına gelmiş olmasına rağmen konşimentonun henüz alıcının eline geçmemesi gecikme masraflarına (demurrage) neden olur.

Akreditifte yükleme tarihinden itibaren 21 gün içinde bankaya ibraz edilmeyen konşimentolar bayat (Stale) konşimento olarak nitelendirilir ve rezerv konusu olur. Bayat konşimentonun bankaca kabul edilmesi için ya bu rezervin alıcı tarafından kaldırılması ya da bayat konşimentonun kabul edileceğinin akreditifte peşinen kabul edilmiş olması gereklidir.

Navlun ( Freight )

Taşıma hizmeti karşılığında gemi şirketine ödenen ücrete navlun denir. Teslim şekline göre navlun satıcıya veya alıcıya ait olabilir. Duruma göre navlunun peşin ödendiği “Freight Prepaid” varış limanında ödeneceği “Freight Payable At Destination/Freight Collect” şeklinde ibareler ile konşimento üzerinde gösterilir.

Konşimento Nüshaları / Tam Takım İbaresi (Full Set Of B/L)

Konşimentolar birden fazla orjinal nüshalı olarak düzenlenebilir.

Bunun amacı birinin yitirilmesi halinde diğerinin kullanılması imkanına sahip olmaktır. Yükletenin isteğine göre düzenlenen orjinal ve suret adetleri konşimentolarda kayıtlıdır. Düzenlenen tüm nüshalara tam takım (Full Set) denir.

Örnek ; ön yüzünde 2 orijinal 2 suret yazan bir konşimento toplam 4 adet konşimentodan oluşur. Bu konşimento için full set 4 adettir. 2 orjinal 1 suret veya 1 orjinal 2 suret tam takım (Full Set ) değildir.

Akreditif şartı tam takım konşimentonun ibrazını gerektiriyorsa, mutlaka 2 orjinal 2 suret konşimentonun ibraz edilmesi gerekir. Orjinal nüshalardan herhangi birinin ilk ibrazında mallar gemi şirketinin son cirantasına teslim edilir ve şirket bütün sorumluluklarından kurtulur. Malın asıl sahibi daha sonra ikinci bir orijinal nüsha ile gelip malı talep etse bile taşıma şirketinin sorumluluğu yoktur dolayısıyla malın tamamen kendi kontrolü altında olmasını isteyen bir alıcı firma, bütün orijinal nüshaları elinde bulundurmak zorundadır.

Ciro (Endorsement)

Ciro, konşimentonun devir şekillerinden biridir. konşimentolar devir açısından üç kısma ayrılır.

a) Nama Yazılı Konşimento ( To The Name Of)

Bu tür konşimentolara uygulamada pek rastlanmaz bu tür konşimentolar temlik ve teslim ile devreder hak sahibinin kim olduğunun ispatı hususu nama yazılı senetlerde olduğu gibidir.

b) Emre Yazılı Konşimento ( To The Order Of)

Bu tür konşimentolar uygulamada en çok rastlananlardır emre yazılı konşimentonun devri, senedin cirosu ve teslimi ile yapılır (Türk ticaret kanunu madde 1001) temlik cirosunun, teminat fonksiyonu konşimentoda yoktur. Hak sahibinin ispatı, hamiline yazılı senetlerde olduğu gibidir

c) Hamiline Yazılı Konşimentolar ( To Order)

Bu tür konşimentolara da, uygulamada az rastlanır. Bu tür konşimentolar, sadece senedin teslimi ile devreder hak sahibinin ispatı, hamiline yazılı sentlerde olduğu gibidir. Konşimentonun çeşidi ne olursa olsun, senedin teslimi, malın teslimi hükmündedir. Bu yüzden, deniz yolu ile nakledilen eşyanın mülkiyeti, konşimentonun devri ile bir başka sahsa intikal eder veya senedin terhini suretiyle eşya üzerinde rehin hakkı doğar.

7). HAMULE SENEDİ ( CIM RAIL CONSIGNMENT NOTE ) NEDİR ?

Trenle taşımacılıkta kullanılan taşıma belgesi olup “malların demiryolu ile taşınmasına ilişkin uluslararası anlaşma” (Convention Internationale Concernantle Transports Des Marchandises Par Chemins De Fer) – kısa adı CIM – anlaşmasına tabii olarak düzenlenir. Malların mülkiyetini temsil etmez, dolayısıyla ciro edilemez.

Demiryolu idaresince belgenin gönderene verilişi sadece malın bir vagonu doldurması (Full Load) durumu ile kısıtlıdır. Aksı halde, yanı bir gönderene ait malın vagon doldurmaması (Less Than Full Load) durumunda demiryolu idaresi hamule senedi vermez. Bu gibi hallerde malın bir taşıma komisyoncusuna teslim edilerek ondan nakliyeci makbuzu alınması gerekir. Komisyoncular aynı yöne mal gönderen satıcılardan teslim aldıkları malları gruplandırarak vagonları doldururlar ve demiryolu idarecilerinden kendi adlarına hamule senedi alırlar.

Dolu vagon karşılığında demiryolu idaresinin verdiği belge hamule senedinin ikinci nüshasıdır. Birinci nüsha (Asıl) mallarla birlikte gönderilir. Mallar, alıcısına, müracaatında ve hüviyet ibrazı karşılığında hamule senedi aranmaksızın teslim edilebilir. Bu nedenle kredili işlemlerde hamule senedinde alıcı olarak bankanın kayıtlı olmasının önemi vardır.

8). SHIPPER’s DECLARATION FOR DANGEROUS GOODS ( TEHLİKELİ MADDELER GÖNDERİCİ BEYANNAMESİ ) NEDİR ?

Hava Taşımacılığı için kullanılan Tehlikeli Maddeler Gönderici Beyannamesi, Tehlikeli Maddelerin göndericiden alıcıya teslimini güvenli bir şekilde sağlayan geniş bir içeriğe sahiptir. Transhipment ( Transit / Transfer ) gönderilerde, çıkış istasyonu tarafından yeniden tanzim edilir.

Gönderici ve Alıcının adı ve adresleri ( gerekiyorsa Tel no ), Malın Yolcu veya Kargo Uçağı ile sevkiyatı, UN numarası, Uygun Gönderi Adı ( PSN ), Sınıfı ( varsa yan riskleri),Paket Grubu, Paket tipi ve miktarı, Paket talimat numarası ve ilgili devlet veya yönetmelikler gereği gerekli olabilecek otorizasyonları içerecek şekilde tanzim edilir.

Malın gönderimi, Göndericiye aittir. Göndericiden kasıt, Tehlikeli Madde Üreticileri, Nakliyeciler, Konsolidatörler, IATA-NON IATA Hava Kargo Acentaları şeklindedir. 2 Nüsha düzenlenir. Her 2 nüshaya da orijinal imza gereklidir. Faks ile gönderimle Türkiye de yasal mevzuat hükümlerine tabi değildir. Islak kaşe kabul edilir. Gönderici imzası, Tehlikeli Maddeleri Üreten, imal eden göndericinin sorumluluğundadır.

Tehlikeli Maddeler Gönderici Beyannameleri ( IATA-SHGM-MEB Onaylı kuruluşlarca verilen sertifikalı personel ) tarafından hazırlanarak imzalanabilir, bunu dışındaki yükümlülüklere sahip olanlar Tehlikeli Maddelerin Gönderimi ile ilgilenemezler.

9). MSDS ( MATERIAL SAFETY DATA SHEET – MATERYAL GÜVENLİK BİLGİ FORMU ) NEDİR ?   GÜVENLİK BİLGİ FORMLARININ HAZIRLANMA ESASLARI NELERDİR ?

Güvenlik bilgi formu: Tehlikeli maddelerin ve müstahzarların; özelliklerine ilişkin ayrıntılı bilgileri, bulunduğu işyerlerinde madde ve müstahzarın tehlikeli özelliklerine göre alınacak güvenlik önlemlerini insan sağlığı ve çevrenin, tehlikeli maddelerin ve müstahzarların olumsuz etkilerinden korunmasına yönelik gerekli bilgileri içerir.

Güvenlik bilgi formlarının hazırlanmasında aşağıdaki ilkeler esastır:

a) Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğe göre tehlikeli olarak sınıflandırılan bir maddeyi veya müstahzarı piyasaya arz etmekten sorumlu üretici, ithalatçı veya dağıtıcı bu madde veya müstahzarın profesyonel kullanıcısına 7 nci maddedeki ve Ek-1 ve Ek-2’deki bilgileri içeren bir güvenlik bilgi formu sağlar.

b) Bir müstahzarın piyasaya arzından sorumlu olan kişi, profesyonel kullanıcının talebi durumunda, Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 17 nci, 18 inci ve 19 uncu maddeleri kapsamında tehlikeli olarak sınıflandırılmayan, gaz halinde olmayan müstahzarlarda, tek başına konsantrasyonu ağırlıkça ≥ %1 oranında veya gaz halinde olan müstahzarlarda, tek başına konsantrasyonu hacimce ≥ %0,2 oranında,

1) İnsan sağlığı ve çevre açısından tehlike oluşturan madde içeren;

2) Hakkında işyerlerinde izin verilebilir maruziyet sınır değerleri bulunan bir madde içeren müstahzarlar için bir güvenlik bilgi formunu sağlar.

c) Güvenlik bilgi formu, en geç tehlikeli maddenin veya müstahzarın ilk teslimatında ve daha sonra revize edildiğinde, ücretsiz olarak verilir. Güvenlik bilgi formunun güncellenmesi durumunda; güncellenmiş form, güncellenme tarihinin 12 ay öncesine kadar geçen sürede, tehlikeli madde veya müstahzarın verildiği kullanıcılar ile depolayana güncellenme tarihini takip eden üç ay içinde iletilir ve formda güncelleme tarihi ve kaçıncı güncelleme olduğu belirtilir.

ç) Halka ve kullanıcılara satılan tehlikeli müstahzarla birlikte, insan sağlığına yönelik gerekli koruma ve güvenlik önlemlerini almaları için yeterli bilgi sağlanıyorsa, güvenlik bilgi formunun verilmesi gerekmez. Bununla birlikte, profesyonel kullanıcılar, talep ederlerse kendilerine güvenlik bilgi formu sağlanır.

d) Güvenlik bilgi formu, elektronik ortamda ve yazılı metin halinde iletilir.

e) Güvenlik bilgi formları, güvenlik bilgi formlarının hazırlanmasına ilişkin personel belgelendirmesi konusunda akredite olmuş kuruluş tarafından belgelendirilmiş kişilerce hazırlanır. İthalatlarda da güvenlik bilgi formları, aynı niteliğe sahip kişilerce hazırlanır.

f) Güvenlik bilgi formları; bu Yönetmeliğin Ek-1’inde verilen örnek formata uygun olarak, 7 nci maddede öngörülen bilgileri kapsayacak şekilde hazırlanır.

g) Güvenlik bilgi formuna; bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen standart başlıklar ile Ek-1’de her bir standart başlık altında yer alması öngörülen alt başlıkların adları ve numaraları değiştirilmeden sırası ile yazılır.

ğ) Güvenlik bilgi formunun hazırlanmasında birden fazla sayfa kullanılması gerekiyorsa; güvenlik bilgi formunun her sayfası için aynı format kullanılır ve Ek-1’in birinci bölümünde bulunması gereken bilgiler tüm sayfalara işlenir. Ek-1’in ikinci bölümü de Ek-2’de yer alan açıklamalar göz önünde bulundurularak doldurulur. Güvenlik bilgi formunun her sayfasında toplam sayfa numarasından hangi sayfayı gösterdiği belirtilir.

h) Güvenlik bilgi formunda yer alacak bilgilerin temin edilememesi durumunda; başlık ve alt başlıklar hakkındaki bilgiler boş bırakılmaz, bilgilerin temin edilememesine ilişkin gerekçeler “ilişkisi yok”, “uygulaması yok” ve “özel hüküm yok” gibi ifadelerle belirtilir.

(2) Güvenlik bilgi formunun bir kopyası ilgili kuruluşa, elektronik bir kopyası da Çevre ve Orman Bakanlığına iletilir.

10). TEHLİKELİ MADDELER HAVA YOLU TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN PAKET TİPLERİ NEDİR ?

UN ( Birleşmiş Milletler ) Tip Onaylı Tek ve Kombine paketler, Sınırlı Miktar (LTD.QTY) Paketleri, İstisnai veya Adi ( Excepted Quantity ) Tip Paketler, OVERPACK (Bütünleştirilmiş) Paketler, ALL PACKED IN ONE ( Değişik Tehlikeli Maddelerin Bir Dış Pakette Toplanması ) Tarzı Paketler, Radyoaktif Materyal ( Adi Tip,A Tipi,  B(U), B(M), C Tipi Paketler, Fizıl Tipte Paketler, LSA Tipi Paketler,v.b ), Toksik ve Bulaşıcı Madde Paketleri, UN Gerektirmeyen Ulusal ve Uluslar Arası ( ISO 9001-10001-10002 v.b ) Onay Almış Paketler v.b şeklindedir.

11). PAKETLEME, ETİKETLEME, İŞARETLEME VE BEYANNAME KİMİN SORUMLULUĞUNDADIR ?

Tüm sorumluluklar malı gönderen Göndericiye aittir.

12). İSTİSNAİ TEHLİKELİ MADDE PAKET ÖZELLİKLERİ NEDİR ?

a). 1L veya 1Kg luk limitler aşılamaz.

b). Asla tek tipte paketler İstisnai paket olamaz. ( Paket tipi kombine olmalıdır. )

c). IATA DGR Kitabı 4.2 Listeleri F sütunu kontrol edilir.

d). Tablo 2.6.A Kontrol edilir.

e). Tablo 2.6.A da belirtilen Kodlardan hangisi daha kısıtlamalı ise o dikkate alınır.

f). İstisnai Paketlerde ( 2.6.B figürü dışında ) hiçbir tehlike risk etiketi ile handling etiketi kullanılmaz.

g). İstisnai Paket Gönderilerinde “Tehlikeli Maddeler Gönderici Beyannamesinin” kullanılmasına gerek yoktur.

h). 2.8.2 ve 2.8.4 ile 4.4. kontrolü mutlaka yapılmalıdır. Ayrıca birden fazla gönderiler için tek bir paket kullanılacaksa Tablo 9.3.A      ( Ayırım Tablosu ) kontrolü yapılmalıdır.

13). SINIRLI MİKTAR ( LIMITED QUANTITY ) PAKETLEME KURALLARI NEDİR ?

1). Y Tipi paketler asla Tek Tip Paket olamaz.

2). Paket başına düşen Maksimum Brüt Miktar 30K aşamaz.

3). Paketlerin UN özelliğinde olması gerekmez.

4). LTD.QTY paketlerinde tüm risk ve handling etiketleri kullanılmaktadır.

5). Tehlikeli Maddeler Gönderici Beyannamesi gereklidir.

6). 2.8.2 ( Devlet Şartları ) ve 2.8.4 ( Taşıyıcı Şartları ) ile 4.4 ( Özel Şartlar ) kontrolü mutlaka yapılmalıdır. Ayrıca birden fazla gönderiler için tek bir paket kullanılacaksa Tablo 9.3.A Kontrolü yapılmalıdır.

7). Sınırlı Miktar Paketlerinin taşınmasında öncelik Yolcu Uçakları olmakla beraber Kargo Uçaklarında taşınmasında herhangi bir problem yoktur.

14). “OVERPACK” NEDİR VE ÖZELLİKLERİ NELERDİR ?

OVERPACK bütünleşik paket anlamına gelir. Paketlerin kolay handlingi amacıyla yapılan bir bütünlemedir. Değişik Tehlikeli Maddelerin bir dış pakette toplanması OVERPACK değildir.

OVERPACK, 2 kısımda incelenir. Açık OVERPACK, Kapalı OVERPACK. Her iki OVERPACK tarzında da en dikkat edilmesi gereken tüm etiket ve işaretlerin görülebilir, temiz ve açık olmasıdır.

OVERPACK tarzı paketleme de dış paketin UN özelliği aranmaz. Kullanılan dış paketler sağlam, kaliteli, ISO onaylı paketler olmak zorundadır. OVERPACK ibaresi hazırlanan tüm beyannamelerde mutlaka yazılmalıdır.

15). TEHLİKELİ MADDELERE ÖRNEK VEREBİLİRMİSİNİZ ? NELER TEHLİKELİ MADDEDİR.

Uçak yedek parçaları / ekipmanları: Tehlikeli madde kriterlerine sahip maddeler içermektedirler. Örneğin, patlayıcılar (ateş ya da parlak alev veren kartuşlar), kimyasal oksijen jeneratörleri, sıkıştırılmış gaz silindirleri (oksijen, karbondioksit, nitrojen veya yangın söndürücüler), boyalar, yapıştırıcılar, spreyler, can kurtarma aparatları(can yeleği, acil durumlar için kaçış slaydları), ekipmanların içerdiği yakıt, ilk yardım ekipmanları, ıslak ya da lityum piller/aküler, kibritler, yangınb söndürücüler v.b.

Otomotiv parçaları (otomobil, motor ve motosiklet): Islak pil, hava yastığı şişiricileri, hava yastığı modülleri, yakıt içeren ya da içermiş karbüratör ya da yakıt tankları, lastik şişirme aparatlarında yer alan sıkıştırılmış gazlar.
Nefes alma aparatları: Sıkıştırılmış hava ya da oksijen içeren silindirler, kimyasal oksijen jeneratörleri veya soğutulmuş sıvı oksijen içerebilirler.
Kamp ekipmanları: Yanıcı gaz (bütan, propan v.b.), yanıcı katı (kibritler) ve diğer tehlikeli maddeler.

Kimyasallar: Birçok kimyasal madde (bazıları tehlikeli madde sınıfına girmemektedir) tehlikelidir ve kargo olarak kabul etme kararını konu hakkında bilgi sahibi olan personel karar vermektedir. Tehlikeli kimyasal maddeler hiçbir zaman bagaj olarak kabul edilmemelidir.

COMAT (Şirket malzemeleri): Uçak parçaları,örneğin yolcu servis biriminde yer alan kimyasal oksijen jeneratörleri, sıkıştırılmış gazlar, yanıcı sıvılar, aşındırıcı maddeler, manyetik malzemeler gibi.

Cryogenic ( kriyojenik ) sıvılar: Nitrojen, neon, helyum, argon gibi soğutularak sıvılaştırılmış gazlardır. Kriyojenik gazlar temas halinde insanların dokularına zarar vermekte, dar alanlarda boğulmaya neden olabilmektedirler.
Silindirler: Sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gazlar içermektedirler.
Dişçilik aparatları: İçeriğinde yanıcı reçine ya da kimyasal çözücüler, sıkıştırılmış ya da sıvılaştırılmış gazlar, cıva ve radyoaktif malzemeler.

Teşhis numuneleri: Bulaşıcı madde içerebilmektedirler.

Dalış ekipmanları: Sıkıştırılmış veya özel karışım ihtiva eden hava silindirleri (oksijen tankı gibi ) içerebilmektedirler. Boş silindirler (ölçümü 0 olan) taşıma için kabul edilmektedir. Dalış fenerleri şarj edilebilir kurşun asidi içerebilmekte ve şiddetli ışık üreten dalış fenerleri havada aktif hale geldiğinde yüksek ısı üretebilmektedir. Fenerlerin güvenli bir şekilde taşınabilmesi için ampul yada pilin ayrılması gerekmektedir.

Madencilik ekipmanları: Patlayıcı veya diğer tehlikeli maddeleri içerebilmektedir.

Elektrikli ekipmanlar: Manyetik madde, cıva veya sıvı akü içerebilmektedirler.

Elektrik ile çalışan aparatlar: Sıvı akü içerebilmektedirler.

Film malzemeleri veya medya ekipmanları: Patlayıcı, jeneratör, içten yanmalı motorlar, sıvı akü ve ısı üreten eşyalar içerebilmektedirler.
Dondurulmuş gıda maddeleri: Kurubuz ile paketlenmiş olabilir, canlı hayvan ve insan hayatına karbondioksit gazı yayılımı nedeniyle olumsuz etki verebilirler.

Yakıt kontrol ünitesi: Yanıcı sıvı içerebilmektedirler.

Ev eşyaları: Yanıcı sıvı, yapıştırıcı, cila, spreyler gibi tehlikeli maddeler içerebilmektedirler.

Cihazlar: Cihazların içinde gizli barometre, manometre, v.b. gibi cıva içeren ekipmanlar bulunabilmektedir.

Laboratuar test malzemeleri: Kısmen yanıcı sıvı, yanıcı katı, oksitleyici, organik peroksit, zehirli veya aşındırıcı madde içerebilmektedirler.

Makine parçaları: Yapıştırıcı, boya, izolasyon malzemesi, çözücüler, kuru ya da ıslak aküler, cıva, sıkıştırılmış ya da sıvılaştırılmış gaz içerebilmektedirler.
Mıknatıslar ve benzeri diğer maddeler: Tek başlarına ya da toplam etkileri düşünülerek birlikte manyetik materyal özelliğine sahip olabilmektedirler.

Tıbbi malzemeler: İçeriğinde tehlikeli madde tanımına girebilecek malzeme bulunabilmektedir. Örneğin, yanıcı sıvı, yanıcı katı, oksitleyici gibi.

Metal yapı malzemeleri / metal borular: Uçak aletlerini olumsuz etkileyebilecek ve , özel depolama gerektiren ferro-manyetik malzeme içerebilirler.

Yolcu bagajı: Tehlikeli madde tanımına girebilecek maddeler içerebilmektedirler. Havai fişekler, yanıcı sıvılar, yanıcı gazlar veya çakmak doldurma amaçlı kullanılan tüpler, kamp ocağı silindirleri, kibritler, av fişekleri, çamaşır suyu, spreyler (tehlikeli madde sınıfına giren) bu tip maddelere örnek olabilmektedir.

Eczacılık malzemeleri: Radyoaktif madde, yanıcı sıvı ve katı, oksitleyici, organik peroksitler, zehirli veya aşındırıcı maddeler gibi tehlikeli madde içerebilmektedirler.

Fotoğrafçılık malzemeleri: Isı üreten aletler, yanıcı sıvı, yanıcı katı, oksitleyici, organik peroksitler, zehirli veya aşındırıcı maddeler gibi tehlikeli madde olabilecek maddeler içerebilmektedirler.

Yarış arabası veya motosiklet takımı ekipmanları: Motor, yakıt/artık yakıt içeren karbüratör ve yakıt tankları, yanıcı spreyler, sıkıştırılmış gaz silindirleri, nitrometan, diğer yakıt katkı maddeleri veya ıslak aküler içerebilmektedirler.

Soğutucular: Amonyak çözeltisi veya sıvılaştırılmış gaz içerebilmektedirler.

Onarım aparatları / takımları: Yanıcı yapıştırıcılar, çözelti bazlı boyalar, organik peroksitler ve reçine içerebilmektedirler.

Test numuneleri: Bulaşıcı madde(virüs testleri), yanıcı sıvılar (yakıt örnekleri), oksitleyiciler, organik peroksit, zehirli veya aşındırıcı katılar içerebilmektedirler.
Spermler: Karbondioksit katı (kurubuz) veya soğutulmuş gaz içerebilmektedirler.

Şov, film özel sahne efekt ekipmanları: Yanıcı, patlayıcı madde ya da diğer tehlikeli maddeler içerebilmektedirler.

Yüzme havuzu kimyasalları: Oksitleyici ya da aşındırıcı kimyasallar içerebilmektedirler.
El fenerleri: Küçük fenerler, yanıcı gaz içerebilmekte ve üzerlerinde elektronik çalıştırıcı bulunabilmektedir. Daha büyük fenerlerde, baş kısmında yer alan silindir yanıcı gaz içerebilmektedir.

Refakatsiz yolcu bagajı / kişisel eşyalar: Tehlikeli madde tanımına girebilecek maddeler içerebilmektedirler. Havai fişekler, yanıcı sıvılar ve gazlar (çakmak doldurma amaçlı kullanılan tüpler) kamp ocağı silindirleri, kibritler, av fişekleri, spreyler (tehlikeli madde sınıfına giren) bu tip maddelere örnek olabilmektedir.

Aşılar: Kurubuz ile paketlenmiş olabilirler.

Lityum iyon (Li-ion), bir çeşit yeniden doldurulabilir pildir. Cep telefonundan dizüstü bilgisayara kadar elektronik ürünlerde kullanılan lityum iyon piller, ağırlıklarına ve büyüklüklerine oranla sağladıkları yüksek güç nedeniyle kabul görüyor ve yaygınlaşıyor.Lityum iyon piller diğer kimyasallarla hazırlanan pillere oranla çok daha hafiftir. Bunun sebebi lityum iyon pillerin doldurulabilme yoğunluklarının en üst seviyede olmasıdır.

Lityum iyon piller için hafıza etkisi sorunu yoktur. Dolayısıyla bu pilleri şarj etmek için tam olarak boşalmalarını beklemek gerekmez. Ayrıca yine aynı nedenden dolayı şarjı yarıda kesmek pil için olumsuz bir etki yaratmaz. Bu pillerin kullanılmadıkları zamanlardaki enerjilerini kaybetmeleri de uzun sürer. Bu pillerin enbelirgin kusuru, kullanım ömürlerinin üretim tarihlerinden itibaren başlamasıdır. Depoda tutulup kullanılmasalar da bu pillerin ömürleri geçen süre ile azalır.

Yüzde 100 şarj seviyesindeki ve çoğunlukla 25 derece sıcaklıkta bulunan tam dolu tipik bir dizüstü bilgisayar pili, geri dönüşü olmayacak şekilde her yıl kapasitesinin yüzde 20 sini kaybeder. Değişik depolama/saklama dereceleri değişik pil ömrü kayıplarına yol açmaktadır. 0 derecede yüzde 6, 25 derecede yüzde 20 ve 40 derecede yüzde 35 yıllık kayıpla karşılaşılabilir.

Lityum iyon pil yüzde 40 dolu olarak depolanırsa/saklanırsa pil kapasitesindeki kayıp değerleri düşer. Bu değerler yüzde 40 dolu pilde 0 derecede yüzde 2′ye, 25°C derecede yüzde 4′e, 40°C derecede ise yüzde 15′e düşer.

Eğer pil tamamen boşaltılırsa, bu durum pilin kapasitesini düşürür. Tamamen boş tutma, pilin kapasitesinde yüzde 75 ila yüzde 80′lik bir kapasite kaybına yol açar. Dizüstü bilgisayarlarda ya da cep telefonlarında kullanıldığında bu kayıpların anlamı üç-beş yıllık bir kullanımın ardından pilin kapasitesinin kullanılamayacak kadar düşecek olmasıdır.

Lityum iyon pillerde hafıza etkisi görülmese de bu piller, nikel metal hidrür ya da nikel kadmiyum piller kadar uzun ömürlü değildirler. Hatalı kullanıldıklarında tehlikeli olabilirler. Yüksek ısıya ya da doğrudan güneş ışığına maruz bırakılırlarsa tutuşma ya da patlama görülebilir. Özellikle sıcak havada otomobilde bırakılmalı risk taşır. Tutuşma ya da patlama riski, lityum iyon pilin kısa devre olması durumunda da ortaya çıkar.